بارنامه

بارنامه

سندی است که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می نماید و حاکی از حمل کالای معینی از یک نقطه (مبدا حمل) به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما و یا ترکیبی از آنها) در مقابل کرایه حمل معینی می باشد.

قدمت بارنامه به عنوان قدیمی­ ترین سند حمل به قرن14 میلادی بازمی­گردد.  بارنامه سالیان متمادی سند منحصر حمل محسوب می­شده است؛ چنانکه نویسندگان حقوقی مباحث اسناد حمل­ دریایی را تحت عنوان «بارنامه­ها» بررسی می­کنند.

کارکرد بارنامه(B/L)

بارنامه بیانگر این است که کالاهایی که نوع، کمیت و شرایط آن ذکر شده است، برای حمل دریافت شده اند و یا بر روی کشتی که عازم مقصد مشخصی است بارگیری شده اند. بارنامه رسید کالا می باشد و بیانگر شرایط و مفادی است که تحت آن کالا حمل می شود.

بارنامه به عنوان یک سند کلیدی در کشتیرانی و حمل و نقل چندین کاربرد دارد. از جمله:

• قرارداد حمل (Evidence of contract of carriage)

بارنامه نشان دهنده این است که کالا یا بار برای حمل به مقصد تعیین شده به حمل کننده تحویل داده شده است و ضوابطی که حمل و نقل طبق آن انجام می شود را با جزئیات و یا با اشاره به مرجع آن نام می برد.

• رسید کالا (The receipt of goods)

نشان دهنده این است که حمل کننده بار را تحویل گرفته است.

• سند مالکیت کالا(Document of title to the goods)

سندی است که طبق آن به دارنده آن اجازه داده می شود بعد از رسیدن کشتی به مقصد، بار را از حمل کننده تحویل بگیرد. همچنین بارنامه به دارنده آن اجازه می دهد تحت ضوابط قرارداد حمل، در صورت فقدان کالا یا آسیب دیدن آن، ادعای خسارت کند. طبق قانون، مالکیت بارنامه برابر است با مالکیت کالا.

اگر بارنامه از نوع “Negotiable” باشد، یعنی قابل معامله و انتقال می باشد و هر کس آن را داشته باشد مالک کالا شناخته می شود. اگر از نوع  “Non-negotiable”باشد یعنی غیرقابل معامله و انتقال به دیگری می باشد و معمولاً پشت نویسی شده و تنها یک مالک دارد که نام او ذکر شده است.

راهنامه

 سندی است غیرقابل انتقال که حمل کننده با صدور آن متعهد می گردد در قبال کرایه ، محموله یک وسیله نقلیه را از مبداء تا مقصد ، حمل و تحویل گیرنده نماید.

انواع بارنامه رایج در حمل و نقل

نوع بارنامه با توجه به نوع وسیله مورد استفاده معین می شود. به عبارت دیگر، با توجه به این که کالاهای مختلف، با وسایل گوناگون حمل میشوند، از بارنامه های متفاوتی استفاده میشود، که رایج ترین آنها به شرح زیر می باشد:

• بارنامه دریایی (Ocean/Marine Bill Of Lading)

سندی است که توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده آن در مقابل دریافت کالا و مشخص شدن پرداخت هزینه آن جهت حمل صادر می گردد و در صورتی که کالا در کشتی مشخص جهت حمل به مقصد معینی بارگیری شود بارنامه صادره به صورت On Board خواهد بود.

• بارنامه هوایی (Airway Bill)

بارنامه هوایی یک رسید می باشد و سند قابل معامله به حساب نمی آید؛ صاحب کالا جهت ترخیص کالا از گمرک پس از دریافت چنین بارنامه ای و رسیدن کالا به مقصد به شرکت هواپیمایی مربوطه مراجعه و حواله تحویل کالا  (Delivery Order ) را دریافت می نماید.

• بارنامه راه آهن (Railway Bill)

سندی است که توسط شرکت های راه آهن در ایستگاه های بارگیری آنان صادر می گردد و شرکت راه آهن طبق این سند اعلام می نماید که کالای مربوطه را تحویل گرفته و مسئولیت تحویل صحیح و سالم آن ها در مقصد را به گیرنده کالا دارد. این نوع بارنامه ها غیر قابل معامله و انتقال می باشد و با ظهرنویسی آن نمی توان به دیگری منتقل نمود

• راه نامه (CMR/TRUCK Way Bill)

سندی غیر قابل معامله می باشد که جهت حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار می گیرد. این سند تحت مقررات بین المللی حمل کالا از طریق جاده صادر می گردد. کامیون حامل کالای کشورهای عضو این مقررات در صورت پلمپ صحیح و سالم در کشور مبدا نیازی به بازدید تا گمرک کشور مقصد را نخواهد داشت.

• بارنامه سراسری (Through Bill Of Lading)

بارنامه ای است حاکی از اینکه کالا از کشور فروشنده تا مقصد نهایی توسط چند وسیله نقلیه حمل گردد (کشتی، کامیون و…)

• بارنامه حمل مرکب فیاتا (Combined Transport Bill Of Lading)

اتحادیه بین المللی کارگزاران بار (Freight Forwarders) آن را جهت استفاده عاملین حمل و نقل مرکب تنظیم کرده است. بارنامه فیاتا می تواند به صورت بارنامهدریایی نیز صادر شود.